Vieiros

Identificación
Despois duns días de avaliación e de traballar no documental que preparamos Paco e mais eu sobre o microcrédito (A Semente, chamarase) hoxe toca ir na percura de novos lugares de traballo. Na percura da zona máis rural e remota. Buscamos os kebeles 27 e 23 despois de longas horas de traxecto pola estrada de grava. O kebele 27 ten unha parte preto da estrada, localizamos a unha traballadora sanitaria e pedímoslle que organice unha xuntanza coas mulleres da zona para podermos falar nunha primeira aproximación. Os procesos de identificación son longos e todos pivotan sobre o diálogo entre iguais. Seguimos despois camiño cara ao kebele 23.

Ao pé do kebele 23
A estrada cara ao kebele 23 malamente pode levar ese nome. Son quilómetros ao longo dun camiño de pedras e fochancos entre maleza que malamente pode atravesar o todoterreo. Os meus ollos non se separan do entorno, de pensar nas persoas que viven ao final da estrada. Lonxe dela. O camiño avanza ata que chegamos á auga. O coche non pode pasar. Non temos mulas. Teriamos que camiñar a pé dez quilómetros pola montaña, unha perspectiva imposible se queremos chegar a tempo á nosa xuntanza xa arranxada. Dóeme ter que dar a volta. Mesmo se case ninguén sequera chega ata aquí.

Compromiso
Na beira do río deixamos a un rapaz e unha rapaza. Son traballadores do proxecto de prevención de violencia sexual e de xénero. Estivéronse formando en Mersa estes días e agora tócalles penetrar no interior da montaña para facer o seu traballo. Collen a mochila ao lombo, arremangan os pantalóns para cruzar a auga mesta do río. Despídense abaneando a man co sorriso duro nos ollos. Non se sabe cando volverán a Mersa. Abraiante é o nivel de compromiso que leva a alguén a afastarse de todo e vivir nun lugar inaccesible por tentar mellorar a vida dos seus semellantes. Non creo que haxa salario que pague iso. Como non loitar cada día por apoiar, por compartir?

Duras afirmacións
O grupo de mulleres agarda a carón dun pequeno poboado de choupanas empoleirado nunha aba. Achéganse con pouca determinación, sentan no chan coas nenas, cos nenos no colo. Non fai falla que digan que só se duchan cada quince días, é unha verdade presente na imaxe. Esta é unha conversa. O persoal de WSO anímaas a falar sen medo. Facemos preguntas xenéricas (a escola a 10 kms, o centro de saúde a 20, partos na casa, mortandade infantil elevada, a auga a dúas horas de distancia...) e outras máis certeiras. De toda a aldea só tres mulleres saben ler e escribir. Casando aos 12 anos non é un misterio por que. A mutilación, o jebata, arrincar os dentes de leite... todas estas prácticas están presentes. Algo oíron de que eran nocivas pero non entenderon moi ben o asunto. O goberno tenta sensibilizar pero non chega. Cómpre permanecer, compartir, traballar para poder cambiar, dar ese pulo. As mulleres din que elas non deciden nada nas casas. "Nós estamos para parir fillos" e o máis duro desta afirmación é que nin sequera é unha queixa. É só unha constatación do estado das cousas.

Diálogo
A xuntanza non é unha comunicación unilateral. Baséase no diálogo. O persoal de WSO explica os motivos da nosa visita, a intención de traballar con elas, o que implicaría (un home xa nos advertiu: "As nosas mulleres non saen de aquí, nada de andar dun lado para outro". Eu calo e penso: iso xa se verá). Falamos dos grupos de aforro. A próxima visita traeremos algunhas das mulleres dos grupos, elas saben explicalo todo perfectamente, son a proba vivinte do que se precisa. Do esforzo e tamén da recompensa. Comeza un proceso no que precisamos máis partes. Nos que unha vez máis precisamos un compromiso claro dende o outro lado. En breve haberá que falar de cartos, unha vez que estea artellada a proposta de traballo concreta. Sempre a mesma pregunta, contaremos con vós?

Unha vez ao día
Cando remata a xuntanza subimos cunha muller á súa choupana para avaliar as condicións de vida dos fogares. Non hai luz, a cociña de lume no chan non ten cheminea. No habitáculo muxe unha vaca (como nas pallozas de Piornedo, pero sen ese espazo que aquí semella inmenso por comparación). A muller fálanos da súa filla que quere mandar traballar fóra pero nin cartos teñen para a viaxe. Aquí, onde só se come unha vez ao día.

Sen descanso
De camiño de volta a Mersa gardo cada unha desas miradas, deses rostros na miña retina. A cara viva das rapazas que viñan do mercado, cos dentes afiados porque llelos liman para estaren "fermosas". Os ollos apagados dalgúns nenos, as palabras duras coma pedras das mulleres. Gardo todo isto no corazón abraiada unha e mil veces de que poida consentirse. Non hai tregua. Non hai descanso. Non haberá ata que isto non remate. Hai que seguir adiante. E volver ao cabo do tempo para ver algo diferente. Para facer que cada pinga de suor pague a pena.





Anteriores:

• Vémonos en Etiopía
• (1) Estranxeira doméstica... de onde?
• (2) Catro voltas a Addis nun día
• (3) A burocracia para quen a queira
• (4) Pasos tranquilos diante de botas de asalto
• (5) Quen dixo pasividade?
• (6) Reencontros felices?
• (7) Microcrédito, primeira achega etíope
• (8) Transformando belicismo
• (9) Onde estabades?
• (10) Opulencia fronte suburbio
• (11) Castigos
• (12) Café etiope
• (13) Este lugar esquecido da cidade
• (14) Hai alguén aí?
• (15) A importancia do conseguido
• (16) Non máis impunidade
• (17) Lembranzas en lapas
• (18) O seu ánimo
• (19) Triste hotel
• (20) Un 25% de silencio
• (21) Este remuíño vai ser diferente
• (22) Cando teñen a palabra
• (23) A capacidade de escoitar