Neste país, a falta doutros capitais, o que se levou sempre foi secuestrar poetas. Ou cambiarlles a identidade; a Rosalía algúns trataron de mudarlle o rostro para carpideira folclórica. E houbo un libro de Pondal hibernado durante décadas, e a Otero inventáronlle unha fidalguía. Tamén Cunqueiro seica era malísimo, polo talante conservador, así que trataron de apodrecerlle a obra, como se os poemas de Goethe soasen peor cando lemos aquilo de que prefería a inxustiza á desorde.
A verdade faise camiño como pode, pero ás veces hai tópicos que perduran e cegan xeracións. Por exemplo, Manuel Antonio –cuxa lectura, iniciada precisamente por Cunqueiro, volveu nova a principios dos oitenta– foi en tempos desprezado, despois mal interpretado e agora embalsamado pola hermenéutica oficial. Cursouse contra el unha reinserción política que pretendeu virar o seu independentismo e a súa rabia de esquerdas en malditismo solitario, en excentricidade. Co tempo imos coñecendo un pouco mellor as razóns da elevación aos altares do noso Santiño da Vangarda.
Para Manuel Antonio, para el precisamente, abondan mal os aparellos de laboratorio. Cómpre coraxe se queremos seguir a liña que Rompente pintou con algunhas armas propias do rianxeiro, a modernidade e a polémica. Porque debemos ser conscientes de que certas escollas obrigan a pagar o canon, e nunca mellor dito; moita literatura que se celebra nas institucións vén sendo estrada de peaxe reservada ás sumisas e aos mortos.
Contra a exclusión da vida, contra a gloria escribiu, xa de camiño fai os oitenta anos, Manuel Antonio, refundador da poesía galega. Que continúa a esperar, e citarei, aínda que aquí non saen cursivas, a sensibilidade complexa do noso tempo para ser interpretada.
E o contemporáneo non é un fardo: é un compromiso.