Vieiros

Unha volta
O taxi para en Meganaña, na concorrida beirarrúa coñecida, na esquina a sucursal do Western Bank e os recordos pouco a pouco agromando. Decátome do pouco tempo que tiven da outra vez, do moito tempo que son tres anos para un reencontro. O persoal da organización local Women Support Organisation cambiou todo desde que marchei, pero aínda así mantense a boa comunicación e o bo ambiente. O doutor Mulugeta, o director da organización na miña primeira visita, segue vinculado a ela e iso obviamente axuda. Teño que rir varias veces porque todo o mundo está sorprendido de que sexa nova (tampouco tanto, pero considerando que esperaban unha vella... agora entendo as preocupacións de Aman, o director actual, ante a nosa inminente visita á montaña inaccesible excepto en mula e andando). Vale, admitamos que Etiopía fai sete anos máis nova a calquera (cousas que ten estar aínda no ano 98-99 polo calendario local) pero tampouco hai que pasarse.

Dúas voltas
A mutación semella un estado inherente ás organizacións coas que traballamos aquí. No caso de OPRIFS a mutación non foi só de persoal senón tamén de local, de teléfono. Localizamos a nova oficina coa axuda de Aman e esfórzome en coñecer de novo ás persoas que integran a organización. Poñémonos ao día, mañá haberá moito que facer. O noso proxecto conxunto transcorreu aquí, en Addis, nos suburbios. Estivo detido durante os disturbios do ano pasado. É tempo de ver os problemas e os logros coas mulleres coas que traballamos. Ver o que o microcrédito foi capaz de facer ata o de agora. O que queremos facer xuntas no futuro.

Tres voltas-1
Á entrada da universidade hai gardas armados. Hai pouco máis dun ano os cadáveres dos estudantes tinguiron de sangue as inmediacións destas portas. Síntome rebelde e iracunda. Zufan ten que deixar o seu carné para que nos deixen entrar. Revísannos os bolsos. Menos mal que as ideas non poden rexistrarse. Esas son imparables.

A universidade foi o palacio de Haile Seleissie. O xardín é evidencia disto. A decadencia do seu réxime supoñemos que se manifesta nas cadeiras caídas, no estado tan deficiente das instalacións. Marabíllome sempre da capacidade e intelixencia das persoas que con tan poucos recursos son capaces de desenvolver innovación e coñecemento. Mais ese marabillarme non é excusa para o principal: ninguén debería ter que estudar en tales condicións. O investimento en infraestrutura, en educación, é imposible sen deixar de esganar aos países de tantas maneiras coas nosas mans. Os gardas da porta ponos Zenawi. Os do desenvolvemento, nós.

Tres voltas-2
Medio en broma medio en serio coméntolle a Zufan se estamos na fábrica de futuros estadounidenses. Onte ensinoume as fotos de amigas e amigos cos que estudou e a todas as caras engadía o mesmo comentario: "Está nos Estados Unidos". Non é de estrañar que logo sexan tan ricos, adquirir licenciadas sen investir en formalas é todo un choio, uns recortes nos seus salarios e bastantes máis nos seus dereitos e velaí a cerna da supervivencia do capitalismo atroz. Mentres, aquí, en Addis, permanecer resulta ás veces un acto heróico.

A miña visita á universidade, porén, non se limita á observación de todas estas cousas. Ten un propósito claro: aprender ahamárico. No departamento de Lingua e Literatura Ahmáricas acabamos falando de tradución. O profesor Wondwosen quere poñer en marcha unha licenciatura. Escribiu a varias universidades europeas pero ningunha respondeu. Para el é fundamental que comece a haber profesionais preparados para traducir. Eu entendo perfectamente o que me di porque nas diferentes partes que me constitúen todo ten o seu equilibrio e a súa relación. Dar visibilidade ás linguas, ás literaturas, ás culturas forma parte de romper cos círculos da pobreza. Por iso me comprometo a botarlle unha man na medida das miñas posibilidades.

Finalmente consigo arranxar as miñas clases particulares cun alumno de posgrao con nome de antigo rei de Aksum, estraño incluso para os etíopes e para min polo momento imposible de lembrar. Verémonos na universidade cada día ás dez... da tarde. En Etiopía non é só o calendario o que funciona de xeito endóxeno, tamén o reloxo. As dez da tarde son para nós (en hora internacional) as catro.

Catro voltas
Para rematar o día achegámonos a un café da Piassa para ver a Meseret. Hai tempo que estou en contacto con ela. Meseret foi unha nena da rúa que accedeu á danza grazas a un programa dunha ONG e que agora dirixe a súa propia, centrada en usar a arte para a mellora da situación de nenas e nenos da rúa e persoas con discapacidade. Falamos de danza, do traballo, dos problemas... fálolle, como non, do Bharata Natyam, a miña paixón da miña outra matria. Quedamos en vernos en canto sexa posible. A danza acende lapas que se moven alén de todos os meridianos e paralelos.

Na casa agarda aínda algo máis de traballo. Os pantalóns mollados penduran dunha cadeira. O queroseno acende de novo a memoria da India (recordo acender a miña propia cociña, apagala soprando como fai Zufan, ese fume entrándome nas ventas e nos ollos). Mañá ás seis toca comezar.

Anteriores:

• (1) Estranxeira doméstica... de onde?