Vieiros

Redeiras
Ao pé da choupana debatemos a posibilidade de reasentamento. Cómpre afastarse da boca do mar, pero non hai cartos. Sugandi fala do caos da axuda, das redes que unha ONG distribuíu, da chalana dada por outra e a descoordinación entre as dúas cousas que fixo que a familia tivese que investir en redes novas axeitadas á embarcación. Cousas que ten a pesca, supoño que unha "estraña actividade" para os executivos das miñas odiadas ONGs de camioneta. Eu alédome de provir dunha terra onde o arrecendo do mar chega á lonxa cada día, alédome de mirar as mans de Sugandi que reparan as redes e pensar nos centos de redeiras nos peiraos de Ribadeo ao Morrazo. Mans que deben de unirse para non desaparecer, porque os tiburóns están sempre asexando en todos os océanos.

Faltan
Neste momento tería cinco fillos. Demasiados en calquera circunstancia habitual. Pero falar de planificación familiar despois da tsunami resulta complexo. Sobre todo cando dous deses cinco nenos están mortos. Botaron a correr pola rúa mentres ela, Vali, subía ao tellado cos dous máis pequenos. E aló os viu por última vez desaparecer na boca voraz das ondas. Hoxe colle nos brazos o meniño que acaba de nacer hai sete días, todo enzoufazo de turmérico o método tradicional para protexelo do sol e evitar que non lle saia velo e por un momento o seu xesto serio e ausente regrese ao mundo dos vivos.

Reincidentes
Hai un día que estivemos no campamento e aló estaba. Unha traballadora doutra ONG invadindo o local social da comunidade e poñendo clases para os nenos. A nosa traballadora deixou o traballo para volver estudar e estamos buscando outra persoa que a substitúa. Puideron ser un par de días e xa están aquí, terán algún mecanismo de seguimento? Espionaxe? Non o podo comprender. Falamos con ela e explicámoslle que a aldea xa ten as súas clases, a situación. Pedímoslle amablemente que non volva e que se por algún casual perde o traballo que se poña en contacto connosco e a colleremos, que non se preocupe por ese tema. Morreu o conto. Ata que hoxe volvemos ao campamento e novamente hai unha rapaza, da mesma ONG pero outra rapaza diferente, dentro do local social. A reincidencia xa me parece algo máis ca irritante. Cando acontece por terceira vez, decidimos falar directamente co director da organización. "Teñen que dicir que fan algo", afirma Ambal. Dá igual como.

Pés
Os meus pés miran contentos o espertar do día. Hoxe non hai clase, non hai bater o chan, non hai que poñerse de crequenas e saltar. Hoxe imos, os meus pés e mais eu, a Chidambaran, o templo do Shiva Nataraja, o deus da danza. É o único templo dedicado exclusivamente á danza en toda a India. O tempo podería pasar en séculos se unha tentase ler todas as claves das súas columnas, se unha tentase estudar todas as "karanas" (poses) do baile que acollen, as imaxes de Shiva bailando con Parvati, destruíndo o mundo para crealo de novo. O templo é impoñente. O meu mestre parece hoxe outra persoa, con vaqueiros el que nunca quita o tradicional dhoti, con zapatos quen fala cos pés descalzos permanentemente. Os meus pés entran con confianza ata que senten o sol que literalmente abrasa nas pedras do chan e entón o concepto cristián da penitencia invade o meu reducto sagrado da danza hindú e non queda máis remedio que correr. Ambal ri. O mestre de danza leva calcetíns. Os meus pés non dan crédito, pero non era hoxe o día de descanso?

Pagou a pena
Ponme un sorriso velo. Manigandan e súa mai agardan no medio do boureo antes do comezo da xuntanza do persoal. Entramos no despacho de Ambal, que comenta coa mai os plans para levar a Manigandan ao hospital. Será o martes. Eu estarei en Vigo pensando en Manigandan. E mentres os maiores falan das cousas importantes, Manigandan e mais eu xogamos e por primeira vez vexo un sorriso pequeno na súa cara. Se cadra el intúe a esperanza que se achega. E sei que pase o que pase pagou a pena. Todo pagou a pena por ese pequeno sorriso.

AS CRÓNICAS ANTERIORES: