Vieiros

O caso que nos ocupa inclúese, ao noso entender, no segundo grupo e ten a ver cun aspecto de moita importancia para o desenvolvemento económico dun país como é o do investimento en infraestruturas físicas. Recentemente, nunha análise publicada por La Voz de Galicia, facíase referencia aos dados que vén de presentar a Fundación BBVA onde se da conta, entre outros moitos aspectos, da evolución do stock de infraestruturas nas distintas comunidades autónomas españolas (*).

Fiel á liña editorial do xornal, no artigo resáltase que o crecemento do stock en infraestruturas rexistrado entre 1965 e 2004 foi inferior en Galiza á media española. Contrástase ese dado coa evolución que tivo esta mesma variábel en Cataluña e Andalucía (só nesas dúas CC.AA). Nestes dous últimos casos, particularmente no primeiro deles, o crecemento do stock en infraestruturas tería sido superior á media Estatal. Constatan por tanto estes dados o consabido déficit en infraestruturas do noso país e reforzan a hipótese da débeda histórica do Estado con Galiza en materia de investimento público. Por contra, poderíamos entender que as comunidades autónomas arriba indicadas terían sido favorecidas polas políticas do Estado.

Admitindo os dados anteriores como certos, xorden unha serie de interrogantes que quizais é necesario responder para obter unha imaxe máis fidedigna da realidade que se pretende analisar. ¿Que acontece co resto de CC.AA? ¿Podemos distinguir pautas periódicas nese investimento? Contrariamente ao que se podería esperar, estas preguntas teñen fácil resposta. Abonda con botar un ollo á mesma fonte de dados utilizada no artigo referido.

Permítannos, iso si e antes de nada, indicar que para interpretar correctamente estes dados temos que ter en conta unha serie de aspectos que, se ben se poden obviar nunha primeira aproximación, matizan a fotografía final. O primeiro deles refírese ás diferenzas nos niveis de partida no stock; non falamos de quen máis ten, senón de como evolucionou no período indicado. O segundo é o da evolución da poboación así como as pautas de asentamento no territorio. As necesidades de infraestruturas varían dacordo co crecemento da poboación (ollo!, e ao revés, a dotación de infraestrutura atrae poboación). En terceiro lugar tamén hai que ter en conta que un mesmo stock de infraestrutura pode, na práctica, ofrecer servizos de peor calidade. A modo de exemplo, un quilómetro de autovía non custa (de media) o mesmo en Castela León que en Galiza. Finalmente, o tipo de infraestrutura no que se inviste (aeroportos, portos, estradas, etc) condiciona o impacto sobre o desenvolvemento económico. Aínda así, como dixemos, para unha visión xeral podemos cinguirnos á variación do stock.

¿Onde medrou máis o investimento en infraestruturas?

Atendendo aos dados da Fundación BBVA, foi a Comunidade Madrileña a que rexistrou un maior crecemento do seu stock en infraestruturas entre 1965 e 2004. O mesmo multiplicouse por 12 en termos reais. Séguenlle as Illas Canarias, as Illes Baleares e a Comunidade Valenciana. Hai que subliñar que o crecemento de Madrid foi vertixinoso, concretamente 447 puntos por riba da media española, 327 puntos por riba de Cataluña e 579 por riba de Galiza. As CC.AA onde menos medrou o investimento foron Castela León e Asturias. Euskadi tamén estaría, por certo, nese furgón de cola da evolución do investimento en infraestruturas nos últimos corenta anos. O stock madrileño medrou especialmente no apartado de infraestrutura aeroportuaria e sobre todo na infraestrutura urbana. En ámbolos dous casos duplicou o crecemento catalán. En comparación co caso galego o crecemento do stock madrileño multiplicou por 10 ao galego no eido das infraestruturas aeroportuarias, por catro no caso das ferroviarias, por máis de 2 no caso da infraestrutura urbana e por 3 nas infraestruturas hidráulicas públicas. O stock galego só medrou máis que o madrileño no caso das infraestruturas viarias e, isto non é o sorpresa, nas infraestruturas portuarias.

¿Cando medrou o investimento en Galiza e cando o fixo en Madrid e Cataluña?

En base aos anteriores índices, para os que grazas ao grande traballo da Fundación BBVA temos tamén dados anuais, podemos ver en que períodos o investimento medrou máis ou menos que á media por comunidade autónoma. A efeitos de simplificación compararemos os casos galego, catalán e madrileño. Se dividimos os corenta anos en 8 períodos diferentes de 5 anos (en realidade o último sería de 4: 2000-2004), observamos que o investimento en Galiza estivo por debaixo da media española en 5 deses períodos. Concretamente estos períodos coinciden cos últimos anos da ditadura (onde o diferencial é certamente elevado), na segunda metade dos 80 e entre 1995 e 2004 (sobre todo entre 2000 e 2004 cando o diferencial volve a medrar sensibelmente). En canto á Comunidade Catalana o investimento foi inferior á media española en 3 dos 8 períodos. Foino na segunda metade da década dos 70 e nos anos 80. O crecemento foi sen embargo particularmente elevado nos últimos anos da dictadura sendo nos outros períodos non moi superior á media española. Para rematar, o caso Madrileño chama a atención por ter rexistrado unha evolución por riba da media española en tódolos períodos analisados agás nun (a primeira metade dos 80). O crecemento do stock en infraestruturas foi moi forte entre o 65 e o 75 e volveuno a ser na segunda metade dos 90 e a primeiros do século XXI (é dicir, na época máis recente).

Poderiamos afondar na nosa análise moito máis aínda pois, como xa indicamos, os dados da Fundación BBVA constitúen unha fonte estatística de enorme riqueza. Aínda así pensamos que co indicado abonda para tirar dúas conclusións moi simples:
O stock de infraestruturas en Galiza medrou por baixo da media Española nos últimos 40 anos. Foron especialmente negativos os últimos anos da ditadura e os que van de 2000 a 2004.
Ao contrario do que se soe dar a entender, non é Cataluña senón Madrid a que lidera (e de que maneira!) o crecemento do investimento en infraestruturas no Estado Español. O crecemento madrileño foi especialmente elevado nos últimos anos da ditadura e tivo un “revival” dende os 90 até hoxe.



Agora, cada quen cos seus “apriorismos”, que formule as súas conclusións.

(*) Fundación BBVA (2007); El stock y los servicios del capital en España y su distribución territorial (1964-2005). Nueva metodología. http://w3.grupobbva.com/TLFB/tlfb/TLFBindex_pub.jsp